چرا ما امروز به دندان های عقل نیاز نداریم؟
دندان‌های عقل، که سومین مجموعه از دندان‌های آسیاب هستند، در گذشته‌ی تکاملی انسان، نقش مهمی در جویدن غذاهای سخت و خام ایفا می‌کردند. اجداد ما رژیمی پر از گیاهان، دانه‌ها و گوشت خام داشتند که نیاز به جویدن قوی‌تری داشت، و ازآنجاکه دندان‌هایشان زودتر ساییده یا از بین می‌رفتند، دندان‌های عقل به‌عنوان یک جایگزین طبیعی مفید بودند. همچنین، ساختار فک انسان‌های اولیه بزرگ تر بود و فضای کافی برای رشد این دندان‌ها وجود داشت.
اما با گذشت زمان و پیشرفت فناوری و تغذیه، نقش دندان‌های عقل کاهش یافت. پختن غذا، استفاده از ابزار برای بریدن و نرم‌تر شدن رژیم غذایی باعث شد که نیاز به جویدن شدید کاهش یابد. همچنین، با تغییرات تدریجی در آناتومی انسان، فک‌ها کوچک‌تر شدند و فضای کافی برای رشد دندان‌های عقل اغلب وجود ندارد، که منجر به رویش نامناسب، گیر کردن یا حتی مشکلاتی مانند عفونت و درد می‌شود.
امروزه، بسیاری از افراد یا اصلاً دندان عقل ندارند یا به‌دلیل مشکلات رویش، مجبور به کشیدن آن می‌شوند. در واقع، دندان‌های عقل به یکی از بقایای تکاملی تبدیل شده‌اند که دیگر کاربردی ندارند. اگرچه در برخی موارد ممکن است بدون مشکل رشد کنند، اما در بسیاری از افراد باعث درد و مشکلات دندانی می‌شوند و معمولاً توصیه به حذف آن‌ها می‌شود.
چرا دندان عقل را باید کشید؟
- کمبود فضا در فک
بیشتر افراد فضای کافی در فک خود برای رویش صحیح دندان عقل ندارند. این موضوع باعث می‌شود که دندان‌های عقل نهفته بمانند یا به‌صورت زاویه دار رشد کنند.
- نهفتگی و رشد نادرست
دندان عقل ممکن است کاملاً زیر لثه باقی بماند (نهفته) یا به‌صورت ناقص از لثه خارج شود. این وضعیت می‌تواند باعث عفونت، التهاب و ایجاد کیست شود.
- آسیب به دندان‌های مجاور
اگر دندان عقل با زاویه نامناسب رشد کند، می‌تواند به دندان‌های کناری فشار آورده و باعث نامرتبی، پوسیدگی یا آسیب به ریشه دندان‌های مجاور شود.
- ایجاد عفونت و التهاب
دندان عقل نیمه نهفته معمولاً محل تجمع باکتری‌ها و باقی‌مانده‌های غذایی است. این موضوع می‌تواند منجر به التهاب لثه (پری کورونیت) یا عفونت شود که با درد، تورم و بوی بد دهان همراه است.
- افزایش احتمال پوسیدگی
دندان‌های عقل در انتهای دهان قرار دارند و تمیز کردن آن‌ها دشوار است. این امر احتمال پوسیدگی و ایجاد حفره‌های دندانی را افزایش می‌دهد.
- احتمال ایجاد کیست و تومور
گاهی اوقات یک کیست در اطراف دندان عقل نهفته تشکیل می‌شود که می‌تواند به استخوان فک و دندان‌های مجاور آسیب برساند. در موارد نادر، ممکن است تومورهای خوش‌خیم نیز در این ناحیه ایجاد شوند.
- سردرد و درد فک
فشار ناشی از دندان عقل می‌تواند باعث درد فک، سردرد، درد گوش و حتی اختلال در عملکرد مفصل فک (TMJ) شود.
اگر دندان عقل شما فضای کافی برای رشد نداشته باشد، باعث درد یا عفونت شود، یا به دندان‌های مجاور آسیب بزند، بهتر است با مشورت دندانپزشک آن را بکشید. در غیر این صورت، اگر دندان عقل به‌درستی رشد کرده و مشکلی ایجاد نکند، نیازی به کشیدن آن نیست.
آیا کشیدن دندان عقل درد دارد؟
در حین عمل کشیدن دندان عقل، دندانپزشک از بی‌حسی موضعی یا بیهوشی استفاده می‌کند، بنابراین بیمار دردی احساس نمی‌کند. پس از عمل، مقداری درد و تورم طبیعی است که با مصرف مسکن‌های تجویز شده و رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی کنترل می‌شود.
دوره بهبودی بعد از کشیدن دندان عقل چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً ۳ تا ۷ روز طول می‌کشد تا درد و تورم کاهش یابد. بهبودی کامل با ترمیم بافت‌های لثه و استخوان ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. رعایت توصیه‌های دندانپزشک، مصرف داروهای تجویزی، استفاده از کمپرس یخ و پرهیز از غذاهای سفت و گرم در روزهای اول به تسریع روند بهبودی کمک می‌کند.
آیا کشیدن دندان عقل باعث تغییر در فرم صورت می‌شود؟
در بیشتر موارد، کشیدن دندان عقل تأثیری بر فرم صورت ندارد. اما در برخی افراد، به دلیل کاهش فشار در فک و تغییرات جزئی در عضلات و استخوان، ممکن است تغییرات نامحسوسی ایجاد شود که معمولاً قابل مشاهده نیست.
در آخر در پاسخ به این سوال که چرا دندان عقل را باید کشید؟ باید گفت، دندان عقل معمولاً به دلیل مشکلاتی مانند کمبود فضا در دهان، رشد نامناسب، نهفته ماندن در لثه و ایجاد درد یا عفونت باید کشیده شود. این دندان‌ها ممکن است باعث نامرتبی سایر دندان‌ها، پوسیدگی، التهاب لثه و حتی ایجاد کیست یا آسیب به استخوان فک شوند. به همین دلیل، بسیاری از دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند که در صورت ایجاد مشکل یا احتمال بروز عوارض، دندان عقل در زمان مناسب کشیده شود تا از مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری گردد.